Son zamanlarda yaşadığımız olaylar hepimizi üzüyor, derinden etkiliyor. Çocuklarımızın daha az etkilenmesi için onları bu bilgilerden korumamız oldukça güç. Gerek çevrelerinden, gerekse kitle iletişim araçlarından edindikleri bilgilerle korkuyor, endişe duyuyorlar. Peki ya bu duygular, çocuklarımızın uyku düzenini nasıl etkiliyor?

Travmatik bir olay ile doğrudan deneyim, çocuklar için çok sayıda psikolojik sonuçlara neden olabilir. Alt üst olmuş uyku, uykuya dalmada zorluk, sık sık gece uyanma, huzursuz uyku, kabus, kaygılı rüyalar ve tek başına uyumak istememe gibi formlara da dönüşebilir. Ulusal basın yüzünden, bu olaylardan direkt etkilenmeyen çocuklar bile acı çekebilirler. Bu konu ile ilgili en iyi araştırmalardan bir tanesi ‘çocuklarda stres, travma ve uyku’ başlığıyla Dr. Avi Sadeh tarafından Kuzey Amerika’nın Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği dergisinde yayınlanmıştır. Çocuklar ve yetişkinlere odaklanan geniş bir araştırma da 2001 yılında, yine aynı yıl Eylül 11’de meydana gelen saldırıdan kısa bir süre sonra, Dr. Peretz Lavie tarafından ‘Travmatik Olaylar Işığında Uyku Bozuklukları’ başlığıyla Yeni İngiltere Tıp Dergisi’nde yayımlandı.

Bu noktada araştırmalardan, geçen haftaki olaydan etkilenen çocuklarla aileleri ve onları sakinleştirmeye çalışan öğretmenler, danışmanlar, bakanlar ve diğerleri için faydalı olabilecek birkaç sonuç çıkarılmıştır.

1. Doğrudan bir terör saldırısı, savaş haberleri ve psikolojik ya da fiziksel istismar da dahil olmak üzere herhangi bir yolla aile veya arkadaş ölümü yaşayan birçok sayıdaki çocukla çalışılıp uyku bozuklukları raporlanmıştır.
2. Olaylara direkt maruz kalmayan çocuklar bile sorunlar yaşayabilir. 1986’daki Challenger Uzay Mekiği Kazası’nın ardından, üzerine çalışılan çocuklardan, bu olayı Tv’ de izleyenlerin yarısından fazlasının, olaydan 5-7 hafta sonrasına kadar uyku problemleri yaşadığı raporlanmıştır. Bu sorunların büyük çoğunluğu 14 ay sonra hafiflemiştir. Televizyon, İnternet, Facebook, Twitter ve diğer yerlerden kapsamlı medya içeriğini takip eden çocuklar daha büyük olasılıkla uyku problemlerine sahip olabilmektedir.
3. Biz çocukların cevaplarında, bireysel farklılıklar olduğunu ve ayrıca farklı yaştaki çocuklar farklı reaksiyon gösterebilir diye düşünüyoruz. Küçük çocuklara nazaran büyük olan çocuklar, gelişimsel olarak bilişsel ve duygusal açıdan daha olgun oldukları için bu kaynaklarla baş ederken daha az probleme sahip olabilirler. Ayrıca, bütün yaştaki çocuklar zorluklara sahip olmasına rağmen, bu endişe ya da problemi apaçık bir şekilde belirten bir durum olmayabileceğinin farkında olmalıyız.
4. Kötü uyku, travmaya verilen ilk doğal tepkidir ve uyku genellikle zamanla daha iyi olacaktır. Bir olaydan birkaç ay sonra sıkıntılı uykuya sahip olduğunu bildiren çocuklar, sürekli yardıma  ve profesyonel ilgiye ihtiyaç duyabilirler.
5. Travmatik bir olayın doğrudan etkileri, duygusal düzensizlik, rol yapma, endişe ve depresyon gibi çocuklarda gündüz ortaya çıkan durumlar iken, ayrıca kötü uyku da bu sorunlara neden olabilmektedir. Buna göre, çocuklara daha iyi bir uyku elde etmeleri için yardım etmek, gün boyunca karşılaştıkları bu problemleri de olumlu olarak geliştirebilir.
6. Sorunların üzerine eğilmek için, konuşma, rahatlatma ve rehberlik etme gibi diğer yollarla direk olaya odaklanmaktansa, iyi uyku alışkanlıklarını güçlendirmek iyi bir yöntemdir.
7. Çocukların uykularına yönelik olan iyi uygulamalar şunlardır: istikrarlı uyku zamanları, yeterli uyku için yeterli zaman sağlanması (daha erken yatma), uykudan önce yapılandırılmış bir rutin, özellikle yatmaya yakın kişilerarası çatışmaları azaltma (yetişkinler arasında veya çocuklar ve yetişkinler arasında), kafein içeren içeceklerden kaçınma ya da en aza indirme ve yatmadan önce medya kullanımını azaltma.

Kaynak: https://www.psychologytoday.com/blog/child-sleep-zzzs/201212/traumatic-events-and-childrens-sleep

Çeviren: Zeliha Demirci