Zekâ, insan zihninin elverişli kullanılmasıyla ortaya çıkan bütünleşik bir yapıdır. Zekânın tek bir alanla sınırlandırılıp ölçülmesi güvenirliğini azaltır. Zekânın psikometrik ölçüm yöntemleriyle ölçülmeye başlanması ve beraberinde getirdiği soru işaretleriyle çeşitli ölçüm alanlarının modifiye edilmesi zekânın birçok alanda ölçülebilir olmasını sağlamıştır. Bunlardan biri elektrofizyolojik bir ölçüm yöntemi olan elektroensefalogram (EEG)’dır.

Yapılan araştırmaları incelediğimizde birçok EEG ölçümü sonucunda beyin dalgaları ile zekâ arasında ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Bu demektir ki, EEG ölçümlerinin IQ testleri ve nöropsikolojik testler ile ilişkisi (korelasyon) bulunmaktadır. Nöropsikolojik testler sonucunda zekâ bölümü puanı yüksek bulunan bireylerin zihinsel geriliği olan bireylere göre alpha dalgalarının daha baskın ve kortikal (beyin kabuğuna ait) aktivasyonlarının daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Alpha frekans dalgaları 7.5-12 Hz arasında yer almaktadır ve kişinin rahat olduğu, kavrayabildiği, farkındalığının yüksek olduğu bir dönemdir. Einstein karmaşık matematik problemleri çözdüğü sırada alpha frekanslarında gezinmekteydi.

Yapılan araştırmaları incelediğimizde Doppelmayr ve arkadaşlarının 2005 yılında yapmış olduğu bir çalışmada, yüksek alpha ve beta salınımlarının zekâ ve zorlu görevlerde arasında bir ayrım oluşturduğu ortaya konmuştur. Elde edilen sonuçlara göre zeki katılımcılarda zorlu görevlerde kortikal(beyin kabuğuna ait) uyarılmanın daha yüksek olduğu, yavaş gelişen katılımcılarda ise zorlu görevlerde kortika l(beyin kabuğuna ait) uyarılmanın düşük olduğu sonucu elde edilmiştir.

Liu ve arkadaşlarının 2008 yılında yapmış oldukları çalışmada zihinsel parlaklığı yüksek olan katılımcılarda normal katılımcılara göre yüksek alpha ve beta salınımı frekansları bulunmuştur.

Bilişsel görevlerde zihinsel parlaklığı yüksek olan katılımcıların normal gruba göre reaksiyon zamanları daha kısa bulunup bilişsel görevleri daha hızlı çözdükleri sonucu elde edilmiştir.

Psk. Merve Tetik
DEU / Biyofizik

Referanslar:

Doppelmayr, M., Klimesch, W., Suseng, P., Hödlmoser, K., Stadler, W., Hanslmayr, S. Intelligence related diffrences in EEG-bandpower. Neuroscience Letters, 2005, 381; 309-313.

Liu, T., Shi, J., Zhao, D., Yang, J. The relationship between EEG band power, cognitive processing and intelligence in school-age children. Psychology Science Quarterly. 2008, 50(2); 259-268.